Jak Osteopatia Może Pomóc w Leczeniu Moczenia Nocnego u Dzieci?

Moczenie nocne (enureza) to problem, który dotyka wiele dzieci i potrafi być źródłem frustracji zarówno dla nich, jak i dla rodziców. Choć często bywa bagatelizowane, może wpływać na pewność siebie dziecka i jakość życia rodziny. Warto wiedzieć, że oprócz standardowych metod, coraz więcej osób zwraca się ku osteopatii jako wspierającej i nieinwazyjnej metodzie leczenia.

Czym Jest Moczenie Nocne (Enureza)?

Przyczyny są różnorodne i często się ze sobą łączą:

• Opóźnione dojrzewanie odruchu mikcji, związane z niedostatecznym rozwojem korowej kontroli oddawania moczu i nadreaktywnością mięśnia wypieracza pęcherza,
• Predyspozycje genetyczne, najczęściej dziedziczone autosomalnie dominująco,
• Zaburzenia wydzielania hormonu antydiuretycznego (ADH), prowadzące do zwiększonej nocnej produkcji moczu w wyniku jego niedostatecznego nocnego wydzielania,
• Zaburzenia snu,
• Niewłaściwe nawyki dotyczące spożywania płynów,
• Czynniki psychogenne,
• Opóźnione dojrzewanie ośrodkowego układu nerwowego.

W odróżnieniu od moczenia nocnego, nietrzymanie moczu wiąże się z anatomicznymi nieprawidłowościami w obrębie dolnych lub górnych dróg moczowych (np. odpływem wstecznym z pęcherza do nerek czy przeszkodami podpęcherzowymi). Zaburzeniom tym często towarzyszą infekcje dróg moczowych.

1.Ograniczenie mobilności pęcherza przez struktury więzadłowe

Pęcherz, tak jak inne struktury w ciele posiadają sieć więzadeł które stabilizują narząd w przestrzeni trzewi. Jeśli dojdzie do zaburzenia pracy z któryś więzadeł, mobilność (narządy wewnętrzne, tak jak inne struktury w ciele także się poruszają) pęcherza zostaje zaburzona, co powoduje, że funkcja pęcherza może zostać zaburzona.

Pęcherz ustabilizowany jest przez powięź: pęcherzową (przydanka), pępkowo-przedpęcherzową, oraz przez więzadła: pępkowe pośrodkowe, więzadła pępkowe przyśrodkowe, które swoją kontynuację mają z więzadłem sierpowatym wątroby, więzadła łonowo- pęcherzowe, a u mężczyzn łonowo-sterczowe. Pęcherz stabilizują także więzadła pęcherzowe boczne, płciowo- krzyżowe, u kobiet pęcherzowo- maciczne.

Nieprawidłowe napięcie na więzadle łonowo-pęcherzowym u kobiet, czy łonowo-sterczowym u mężczyzn może powodować, zmianę wektorów sił, które będą oddziaływać na pęcherz i pociągać go ku dołowi, co może sprawiać, że zmniejszy się objętość pęcherza. Pamiętajmy, że napięcia z innych okolic mogą także wpływać na te więzadła. Napięcia w okolicy spojenia łonowego, talerzy kości biodrowych, kości krzyżowej, mięśni miednicy, kończyn dolnych, mogą także wpływać na napięcia wyżej opisanych więzadeł .

2. Dysfunkcje somatyczne kręgosłupa i miednicy

Podczas terapii, nie możemy się skupić jedynie na narządzie i jego otoczeniu. Musimy spojrzeć szerzej. Badany będzie kręgosłup lędźwiowy, miednica, kość guziczna, spojenie łonowe ale także czaszka, w której znajdują się struktury, w których są ośrodki mikcji. Kręgosłup lędźwiowy będzie obserwowany przez pryzmat współczulnego układu nerwowego (obszar Th12-L2), a kość krzyżowa pod kątem układu przywspółczulnego (S2-S4).

Kucher i Kucher piszą, że moczenie nocne może być powiązane z dysfunkcją spojenia łonowego, nieprawidłowo pracującą przeponą moczowo- płciową oraz z więzadłami pęcherzowo-łonowym oraz pęcherzowo sterczowym(3).

DiGiovanna w swojej terapii stosował techniki energii mięśniowej (MET) w obrębie kości łonowej, krzyżowej oraz wykonywał kołysanie kości krzyżowej. Rzadziej mówi o pracy na strukturach zlokalizowanych na potylicy oraz na dolnym odcinku piersiowym(4).

3. Dysfunkcje kończyn dolnych

J.P.Barral. w swoich książkach opisuje także, że dysfunkcje kończyn dolnych mogą wpływać na to co się dzieje z pęcherzem. Zasłaniacz wewnętrzny ma połączenie z więzadłem krzyżowo- kolcowym i krzyżowo- guzowym, a te z kolei z mięśniem dwugłowym uda, który swoje przyczepy ma na kości strzałkowej. Kiedy stymuluje się prądem elektrycznym nerw łydkowy, często pojawia się skurcz pęcherza, więc idąc tym tokiem myślenia, nasza praca w obrębie stopy, może wpływać na to co się dzieje w pęcherzu (1).

4. Niedrożność górnych dróg oddechowych

Przerośnięte migdałki mogą przyczyniać się do niedrożności górnych dróg oddechowych, a to z kolei może przyczyniać się do obturacyjnego bezdechu sennego. Zaburzenia snu mogą wpływać na ośrodki mikcji(5).

5.Zastoje w miednicy mniejszej

W naszej praktyce skupimy się drenażu splotu żylnego pęcherzowego. Będziemy chcieli stworzyć jak najlepsze warunki do odprowadzenia płynów z żył pęcherzowych oraz biodrowych wewnętrznych. Praca nie skupi się tylko i wyłącznie na pęcherzu ale także w okolicach zbiornika mleczu (okolica L3), przepon, kręgosłup piersiowy, lewy obojczyk i pierwsze żebro do których wykorzystywane są techniki pomp limfatycznych (6,7).

6. Układ krążenia - tętnice

Ukrwienie pęcherza zaopatrywane jest przez tętnice biodrowe wewnętrzne, tętnice pęcherzowe górne oraz dolne. Terapia tkanek miękkich regionu lędźwiowego może przyczynić się do zwiększenia ukrwienia tej okolicy oraz drenażu limfatycznego.

Lekarze powinni współpracować z opiekunami i dziećmi, aby wspólnie ustalić cele terapii oraz oczekiwania wobec leczenia. Postępowanie obejmuje przede wszystkim leczenie schorzeń towarzyszących, takich jak zaparcia czy zaburzenia oddychania podczas snu, a następnie edukację i wsparcie dla opiekunów. W terapii można wykorzystywać techniki behawioralne oraz metody motywacyjne, np. tablicę z naklejkami. Jeśli takie działania nie przynoszą efektu, zaleca się zastosowanie alarmu wybudzeniowego lub włączenie farmakoterapii desmopresyną. Międzynarodowe Towarzystwo Kontynencji Dziecięcej, Amerykańska Akademia Pediatrii oraz europejskie towarzystwa nefrologii i urologii dziecięcej rekomendują uporządkowane, wieloetapowe podejście diagnostyczno-terapeutyczne, z naciskiem na uwzględnianie potrzeb i obaw zarówno dziecka, jak i opiekunów.

Profilaktyka zapalenia pęcherza moczowego u niemowląt i dzieci odgrywa ważną rolę i obejmuje zarówno właściwą pielęgnację, jak i troskę o prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Pojawienie się pierwszych objawów zakażenia układu moczowego powinno skłonić do szybkiej konsultacji z lekarzem, co pomaga zapobiegać powikłaniom oraz zmniejsza ryzyko nawrotów infekcji.

Osteopatia może być pomocnym wsparciem terapii, wspierając ogólną równowagę i prawidłowe funkcjonowanie organizmu dziecka (8).

Zainteresowanych terapią zapraszam do kontaktu:

Telefon: 606182877

E-mail: [email protected]

Bibliografia:

1. Barral J.P. Lehrbuch der Viszeralen Osteopathie. Band 1. Elsevier, München 2002, s. 12–16, 188, 190, 218.
2. Kuchera W.A., Kuchera M.L. Osteopathic Considerations in Systemic Dysfunction. 2 Auflage, Greyden Press, Columbus 1994, s. 129.
3. DiGiovanna E.L., Schiowitz S. An Osteopathic Approach to Diagnosis and treatment. 2 nd edition. Lippincott, Philadelphia 1991, s. 418.
4. Firoozi F, Batniji R, Aslan AR, Longhurst PA, Kogan BA. Resolution of diurnal incontinence and nocturnal enuresis after adenotonsillectomy in children. J Urol. 2006 May;175(5):1885-8
5. Torsten Liem, Terapia moczenia nocnego dzieci za pomocą osteopatii, Praktyczna fizjoterapia & rehabilitacja, 2018.
6. Wallace E., McPartland J., Jones III J., et all: Lymphatic system: Lymphatic manipulative techniques. In Foundations for Osteopathic Medicine 2nd ed Lippincot, Williams&Wilkins, 2003; 1062-1073.
7. Daley SF, Gomez Rincon M, Leslie SW. Enuresis. 2024 Dec 11. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 31424765.
8. Kamina, Pierre. Anatomia kliniczna: Miednica, układ moczowo-płciowy, przekroje tułowia. Elsevier Urban & Partner, rok wydania.2025